اهمیت ترجمه
ترجمه، داد و ستد اندیشه و سخن میان زبان ها، از جمله فعالیت های ضروری بشری است. این که انسان ها به ترجمه نیاز دارند و متون ترجمه را به همان شکل بدیهی به کار می گیرند که متون زبان مادری خود را، انکارناپذیر است. کشورها و ملت ها روزانه در زمینه های گوناگون اجتماعی، دانش و فن، بازرگانی بین المللی، مطبوعات، سفر، ادبیات، ارتباط دولت ها و… به ناگزیر یا دلخواه با متون دیگر زبان ها سروکار دارند.
ترجمه از این جهت اهمیت دارد که هر کس جز با یک یا دو زبان غیر مادری آشنایی سطحی یا کاملی ندارند. اما متون علمی، ادبی، آموزشی یا حتی خصوصی الزاما همیشه به زبان مادری ما نیستند. اغلب به زبان هایی نگاشته می شوند که اشرافی بر آن نداریم، وانگهی حتی معلومات گسترده ما از یک زبان بیگانه هنوز به معنای آن نیست که این معلومات برای درک تمامی متون آن زبان کافی باشد. زیرا معیار خواندن و درک موثر نیز وجود دارد و شرط است. آدمی متون زبان مادری خود را سریع تر، بهتر و عمیق تر از متون زبان بیگانه درک می کند. آنچه مبحث ترجمه را پر رنگتر می سازد، نیاز به ترجمه متون فارسی به انگلیسی و انگلیسی به فارسی در انجام پروژه های علمی و پژوهشی می باشد.
نگاهی اجماعی به نیاز ترجمه
در عصر ما که بر افتادن مرز میان ملت ها یکی از شاخص های آن است، نیاز به ترجمه ابعادی هر دم گسترده می یابد.
بیشتر انسان ها افزون بر یک میلیارد به زبان چینی حرف می زنند. انگلیسی با بیش از سیصد و سی میلیون سخنور، دومین و اسپانیایی سومین زبان جهان است.در مراحل بعد روسی، عربی و آلمانی می آید.
طبیعی است که پایه و مقام زبان ها را شمار سخنوران آن تعیین نمی کند. اهمیت زبان وابسته به عناصر دیگری است، همچون موقعیت اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و علمی کشوری که زبان مربوط در آن رواج دارد
در زمینه تولید کتاب آمریکا، روسیه، آلمان، ژاپن و انگلستان به ترتیب نخستین مقام ها را دارند. ترجمه در روسیه بیش از هر کشور دیگر انجام می گیرد. مقام دوم در این زمینه از آن آلمان است، اسپانیا و فرانسه در مقام سوم و چهارم قرار می گیرند. نیز یاد آور می شویم که بیشترین ترجمه ها از زبان انگلیسی، سپس از روسی انجام می گیرند.
پاسخ این پرسش که کدام نویسندگان جهان بیش از دیگران ترجمه شده اند، از این قرار است: والت دیسنی از آمریکا، آگاتا کریستی از انگلستان، برادران گریم از آلمان. دیگر نویسندگان آلمانی که از راه ترجمه نزد ملت ها بیشترین خواننده را داشته اند عبارتند از هرمان هسه، برتولت برشت، یوهان ولفگانگ فون گوته و توماس مان.
ترجمه روندی چند بعدی از دریافت و تفسیر و تعبیر است که ما را از متنی در زبان مبدا به متنی تا حد امکان برابر آن در زبان مقصد می رساند. شرط این کار درک معنای واژه ها، محتوا و سبک متنی است که مترجم پیش رو دارد. ما وقتی می توانیم ترجمه کنیم که فهمیده باشیم و برای فهمیدن، میزان معینی از هوش لازم است. اما شمارگر الکترونی هوش ندارد و تنها هنگامی عمل می کند که برنامه نویس قبلا تمامی داده ها را به شکلی فراخور سیستم کارکرد آن را در اختیارش بگذارد. و نکته این است که زبان های طبیعی یک سیستم بسته نیستند، تا از پیش و در تمامی موارد ممکن و احتمالی برنامه نویسی شوند، بلکه نظامی باز دارند. از این رو ماشین نمی تواند از تمام مسائل و موارد بیان که از سرشاری قدرت کلام و تنوع آن سرچشمه می گیرد، تحلیلی روشن انجام دهد و بر اساس تجربه و خرد آن ها را بسنجد.
